![the Open Siddur Project [logo]](https://opensiddur.org/wp-content/uploads/2018/09/Open-Siddur-Project-Logo-2016.svg){kind=logo}
Contributor(s):
Shared on:
Categories:
Tags:DOWNLOAD: PDF (Yiddish)
On March 4th 2019, Yoel Matveyev honored us by writing an article on the Open Siddur Project for the Yiddish Forverts, “מאַכט אײַער אייגענעם סידור!” (Make your own siddur!):
TOGGLE COLUMNS (on/off):ADJUST COLUMN POSITIONS: select the column header cell and drag it where you want. show me!COPY INDIVIDUAL COLUMN(S): use CopyTables, a browser extension.
| Source (Hebrew) | Translation (English) |
|---|---|
הײַיאָר, ווען דעם 20סטן יאַנואַר אין אָוונט האָט זיך אָנגעהויבן דער חמישה־עשׂר־בשבֿט, האָבן די תּושבֿים פֿון אַמעריקע געקאָנט אָבסערווירן אַ זעלטן אַסטראָנאָמיש געשעעניש: אַ פֿולע ליקוי־לבֿנה. די לבֿנה, וועלכע איז דעמאָלט געווען באַזונדערס נאָענט צו דער ערד און אויסגעזען אומגעוויינטלעך גרויס, איז במשך פֿון אַ שעה און צוויי מינוט געוואָרן אינגאַנצן רויט. |
This year, when the evening of the 15th of January began on the evening of January 20th, the inhabitants of the United States were able to observe a rare astronomical event: a full lunar eclipse. The moon, which was then particularly close to Earth and looked unusually large, turned completely red in an hour and two minutes. |
לכּבֿוד דעם דאָזיקן זעלטענעם הימלישן פֿענאָמען האָט דער ראַבינער דוד זײַדענבערג, אַ פּראָמינענטע פֿיגור אין דער ייִדישער התחדשות־באַוועגונג (Jewish Renewal) און דער גרינדער פֿון דער וועבזײַט neohasid.org, צוגעטראַכט אַ ספּעציעלן נוסח פֿונעם חמישה־עשׂרדיקן סדר און פֿאַרעפֿנטלעכט עס מיט אַ חודש צוריק ווי אַ טייל פֿונעם אינטערנעץ־פּראָיעקט „דער אָפֿענער סידור‟. |
In honor of this rare celestial phenomenon, Rabbi David Seidenberg, a prominent figure in the Jewish Renewal movement and the founder of the website neohasid.org, devised a special version of the five-part seder and published it a month ago as part of the Internet project “the Open Siddur.” |
בײַ אַ סך ספֿרדים און אין אַ טייל חסידישע קהילות פּראַוועט מען חמישה־עשׂר־בשבֿט אַ לאַנגע סעודה מיט פֿיר כּוסות רויטן און ווײַסן ווײַן. בײַם עסן געוויסע מינים פֿרוכטן און תּבֿואה זאָגן מען ספּעציעלע תּפֿילות. דער דאָזיקער מינהג, דורכגעזאַפּט מיט קבלה־סימבאָליזם, איז געוואָרן פּאָפּולער צווישן די „רעניואַליסטן‟ און נעאָ־חסידים, וועלכע אַסאָציִיִרן עס מיט דער נאַטור און סבֿיבֿה־אַקטיוויזם. דער עיקר־חידוש פֿון זײַדענבערגס נוסח איז די ברכה „עושׂה מעשׂה בראשית‟, וואָס מען זאָגט געוויינטלעך ווען מע זעט אַ בליץ; אין דעם פֿאַל – די ליקוי־לבֿנה. דער מחבר האָט אויך צונויפֿגעשטעלט אייגענע תּפֿילות און פּירושים אויף ענגליש. אַ דאַנק אַהרן וואַראַדי, דעם גרינדער פֿונעם „אָפֿענעם סידור‟, האָט יעדער מענטש געקאָנט אַראָפּלאָדן דעם חידושדיקן נוסח אין אַן עלעקטראָנישן פֿאָרמאַט און אָפּדרוקן דערפֿון אַן אייגן ספֿרל. |
In many Sephardi and in some Hasidic communities, a long feast with four glasses of red and white wine is served on the fifteenth of Sh’vat. When eating certain kinds of fruits and grains, special prayers are said. This custom, imbued with Kabbalistic symbolism, has become popular among the “renewalists” and neo-Ḥasidim, who associate it with nature and environmental activism. The main innovation of Seidenberg’s nusaḥ is the blessing ‘Oséh Ma’aséh Beréshit’, which is usually said when one sees lightning; In this case, the eclipse. The author has also compiled his own prayers and commentaries in English. Thanks to Aharon Varady, the founder of Open Siddur, everyone has been able to download this amazing nusaḥ in electronic format and print their own book. |
דאָס איז בלויז איין בײַשפּיל פֿון די מאַטעריאַלן, וואָס וואַראַדי האָט געזאַמלט אויף זײַן וועבזײַט opensiddur.org. דער געדאַנק איז בעצם אַ פּשוטער און אַ חנעוודיקער. אַ סך מענטשן האָבן ליב צו מאַכן פֿאַרשיידענע זאַכן אַליין – קליידער, הײַזער, אויטאָס און קאָמפּיוטערס. אויף ענגליש איז אַזאַ טעטיקייט באַקאַנט ווי DIY (ראָשי־תּיבֿות פֿון „מאַך עס אַליין‟). אין דער קאָמפּיוטער־וועלט זענען הײַנט זייער פּאָפּולער פֿאַרשיידענע איניציאַטיוון פֿון פֿרײַ־צוטריטלעכע פּראָגראַמען, וואָס יעדער בקי קאָן אַליין איבערמאַכן אָדער אויסנוצן פֿאַר זײַנע אייגענע פּראָיעקטן. אַ גלענצנדיקער מוסטער פֿון אַזאַ צוגאַנג איז די אָפּעראַציאָנעלע סיסטעם Linux. די זעלבע שיטה קאָן מען אויך אָנווענדן צו רוחניותדיקע ענינים. דאָס דאַוונען קאָן דאָך זײַן לעבעדיק, פֿרײַ און שעפֿעריש! |
This is just one example of the material that Varady has collected through the Open Siddur Project website (opensiddur.org). The idea is simple and charming. Many people love to do various things on their own – clothes, houses, cars and computers. In English, such an activity is known as DIY (initials of “do it yourself”). In the computer world today there are very popular various initiatives of free access programs, which each computer programmer can transform or use for their own projects. A great example of such an approach is the Linux operating system. The same method can be applied to spiritual matters. Praying can be lively, free and creative! |
אויף וואַראַדיס וועבזײַט זענען געזאַמלט כּלערליי אַלטע סידורים, אַרײַנגערעכנט די תּפֿילה־זאַמלונגען פֿון די קראָים און שומרונים. פֿון וואַנען האָבן זיך בכלל באַקומען אין דער וועלט פֿאַרשיידענע נוסחאָות פֿון סידורים? אַוודאי, האָט זיי עמעצער געשאַפֿן – צומאָל אַ גאַנצע עדה במשך פֿון הונדערטער יאָרן, צומאָל אַ געוויסער יחיד. אַ סך באַרימטע חסידישע צדיקים האָבן צוגעטראַכט פֿאַר זיך פּערזענלעכע וואַריאַנטן פֿון סידורים – שוין אָפּגערעדט פֿון דעם, וואָס אַלע חסידישע סידורים אין אַלגעמיין שטעלן מיט זיך פֿאָר חידושדיקע קאָמבינאַציעס פֿון אַשכּנזישע און ספֿרדישע עלעמענטן; צוליב דעם הייסן זיי דאָך נוסח־ספֿרד. |
Varady’s website contains a number of ancient collections, including the prayer collections of the Karaite Jews and Samaritan Israelites. From where did the different nusaḥout of the siddur come from in the world? Of course, someone created them — sometimes an entire congregation over hundreds of years, sometimes a certain individual. Many famous Ḥasidic tsaddikim devised personal variants of Siddur for themselves – not to mention the fact that all Ḥasidic siddurs in general present surprising combinations of Ashkenazi and Sephardic elements; That’s why they are called nusaḥ Sfard. |
אויף דער וועבזײַט פֿונעם פּראָיעקט קאָן מען זיך באַקענען מיטן נוסח, מיט וועלכן די ענגלישע ייִדן האָבן זיך באַנוצט אינעם 13טן יאָרהונדערט; מיט די פֿריִיִקע דײַטשישע רעפֿאָרמער נוסח־עקספּערימענטן פֿונעם 19טן יאָרהונדערט; און אַפֿילו מיט אַ גריכישער סידור־איבערזעצונג פֿון 1885. |
On the project’s website you can find the nusaḥ used by English Jews in the 13th century; With the early German reformer nusaḥ experiments of the 19th century; And even with a Greek translation of the Siddur of 1885. |
נישט לאַנג צוריק, אינעם פֿאַרגאַנגענעם יאָר, האָט וואַראַדי געשאַפֿן זײַן אייגענעם נוסח פֿון קבלת־שבת און דער ערשטער שבת־סעודה, „לבֿנת הספּיר‟. מע קאָן עס אַראָפּלאָדן פֿון דער וועבזײַט אָדער קויפֿן גרייטערהייט ווי אַ ספֿר אויף וואַראַדיס אינטערנעץ־קראָם, Dimus·Parrhesia·Press. זײַן ספֿר אויף 222 זײַטן איז פֿול מיט מיסטישע סימבאָלן, מאָדערנע און אַלטע קונסטווערק פֿון אַרום דער וועלט, בילדער פֿון דער נאַטור און אַפֿילו פֿראַגמענטן פֿונעם אוראַלטן „ספֿר חנוך‟ אויף אַראַמיש, אַלט־עטיאָפּיש (געעז) און גריכיש. |
Not long ago, in the past year, Varady created his own version of Kabbalat Shabbat and the first Shabbat feast in his siddur Livnat haSapir. It can be downloaded from the website or purchased in print as a book on Varady’s online store, Dimus·Parrhesia·Press. His 222-page book is full of mystical symbols, modern and ancient artwork from around the world, images of nature, and even fragments of the ancient Book of Enoch in Aramaic, Ancient Ethiopian (Ge’ez), and Greek. |
אינעם שמועס מיטן פֿאָרווערטס האָט וואַראַדי דערקלערט, אַז ער אַליין איז נישט קיין מיטגליד פֿון דער „רעניואַליסטישער‟ באַוועגונג. ער האָט זיך געלערנט אינעם ניו־יאָרקער נישט־דענאָמינאַציאָנעלן „מכון הדר‟ און באַקומען זײַן מאַגיסטער אינעם „ייִדישן טעאָלאָגישן סעמינאַר‟ אין ניו־יאָרק, אָבער אין וועלכער־ניט־איז קאָנקרעטער ייִדישער דענאָמינאַציע וויל ער זיך נישט אָנשליסן. הײַנט וווינט ער אין זײַן היימשטאָט, סינסינעטי. |
In a conversation with the Forverts, Varady stated that he himself was not a member of the “renewalist” movement. He studied at the New York non-denominational Yeshivat Hadar and received his masters degree (in Jewish education from the non-denominational William Davidson School of Education) at the Jewish Theological Seminary in New York, but he does not want to join any specific Jewish denomination. Today, he lives in his hometown of Cincinnati. |
זײַן פּראָיעקט האָט ער פֿאַרווירקלעכט, כּדי צו העלפֿן אַנדערע מענטשן שאַפֿן אייגענע פּערזענלעכע תּפֿילה־זאַמלונגען. איצט אַרבעט אויף דער וועבזײַט אַ ספּעציעלע פּראָגראַם, וואָס דערמעגלעכט יעדן רעגיסטרירטן באַזוכער צונויפֿצושטעלן אַן אייגענעם סידור. |
He implemented his project to help other people create their own personal prayer collections. There is (in-development) a special feature of the project, to enable each registered visitor to create their own siddur. |
מיט עטלעכע יאָר צוריק, ווען וואַראַדי האָט צונויפֿגעשטעלט אַ נײַע קריטישע אויסגאַבע פֿון „מגילת אַנטיוכוס‟, באַגלייט מיט אַן איבערזעצונג אויף ענגליש, לשון־קודש און ייִדיש, האָט ער באַשלאָסן צו עפֿענען זײַן אינטערנעץ־קראָם. דער עצם־טעקסט פֿונעם בוך איז פֿרײַ צוטריטלעך ווי אַ טייל פֿונעם „אָפֿענעם סידור‟. |
A few years ago, when Varady compiled a new critical edition of Megillat Antiochus, accompanied by a translation into English, Hebrew and Yiddish, he decided to open his own online store (for selling print copies). The text of the book itself is freely accessible as part of the Open Siddur. |
אינעם שמועס האָט וואַראַדי צוגעגעבן, אַז ייִדן זענען הײַנט געוואָרן אַ פֿילשפּראַכיק פֿאָלק און זאָלן אַרויסווײַזן זייער שעפֿערישקייט אויף אַלע שפּראַכן. ייִדיש בכלל און דעם „פֿאָרווערטס‟ בפֿרט האַלט ער פֿאַר אַן עכטן אוצר! |
In the interview, Varady added that Jews today have become a multilingual people and should show their creativity in all languages. He considers Yiddish in general and Forverts in particular to be a real treasure! |
Source(s)
“📰 “מאַכט אײַער אייגענעם סידור!” (Yoel Matveyev, Yiddish Daily Forverts 2019)” is shared through the Open Siddur Project under their Fair Use Right (17 U.S. Code §107 - Limitations on exclusive rights: Fair use), in respect to the copyrighted material included. Any additional work that is not already in the Public Domain is shared under a Creative Commons Attribution 4.0 International license.
Comments, Corrections, and Queries